Yazar: Devrim Önel

6 Ocak 2022 Perşembe

Senin W nu bilirim

Kişisel gelişim ve yoga ile uğraşan, kendini araştıran ve yeni şeyler öğrenmekten keyif alan biriyim. Bir konuyu birilerine anlatırken ya da yazarken daha fazla derinleştiğimi, konuyu daha etraflıca düşünmeye başladığımı farkettim. Anlamaya çalıştığım bazı konuları yazarak paylaşmaya karar verdim.

Yeni merakım yapay zeka. Anlamaya çalışıyorum. Bunun için kursa gidip Python programlama dili öğreniyorum. Maksat yeni nöronlar olsun. Yapay zeka, makine öğrenmesi ve derin öğrenme kavramlarını öğrenmeye çalışıyorum. Yapay zeka, hem makine öğrenmesi hemde derin öğrenmeyi kapsıyor. Yapay zekaya yüzmek dersek, makine öğrenmesi boyunu aşan yerlerde kulaç atarak yüzmek, derin öğrenmede dibe dalarak kum çıkartmak.

Yapay zeka eski bilgilerden anlam çıkarmak için kullanılıyor. Kabaca bir sürü veri bilgisayara veriliyor ve bize bir çıktı veriyor. Mesela bir excel dosyasına bugüne kadar tatilde kaldığım tüm otelleri, otellerin bilgilerini ve beğenip beğenmediğimi yazıyorum. 40 yıllık hayatımda hatırladığım 40 otel deneyimimi alt alta excel dosyasına yazmış olayım. Bu excel dosyasını bilgisayara veriyorum. Ve bu dosyayı 1 kez okuyor. Öğrendiği şey benim deneyimlerimin sonucu olan bir rakam. Bu rakama W değeri diyoruz. Bilgisayarda insan gibi 1 kez okuduğunda çok iyi öğrenemiyor. Bilgisayarın bir konuyu deneyimlemesi insana göre çok kolay. Bilgisayara 100 kez oku yada 100.000 kez oku komutunu yazıyorsunuz. Bilgisayar verdiğiniz miktar kadar excel dosyasını tekrar okuyor. Ve her okuyuşta W değerini güncelliyor. Yeni gideceğim ve daha önce gitmediğim bir otel bilgilerini bilgisayara verdiğimde bulmuş olduğu W değeri ile çarparak benim bu oteli beğenip beğenmeyeceğimi söylüyor. Yani bu W değerine kişinin bir olaya vereceği tepkinin değeri diyebiliriz.

Kişisel gelişimde de kendi W değerimizi bulmaya, bu değeri değiştirmeye çalışıyoruz. Kişisel gelişimde bu W değerini bilgisayarlar yerine bazen okuduğumuz bir kitap, bir arkadaşımız yada bir psikolog olabiliyor. Veri çok önemli. Acaba ne kadar veri hatırlayabiliyoruz. Bu W değerini en fazla etkileyen, ağırlığı fazla olan veri hangisi emin olamıyoruz. Eğer ki ağırlığı fazla olan bu deneyimi hatırlayabilirsek belki biraz irdeleyip olaya verdiğimiz ağırlık değerini değiştirebiliriz. Eğer çocukken gittiğimiz o oteldeki yaşadığımız iyi yada kötü deneyimi hatırlayıp, bu deneyime verdiğimiz anlamı farkedip tekrar değerlendirirsek, bu deneyime verdiğimiz ağırlık kaydını da değiştirerek sonunda W değerimizi değiştirebiliriz.

Bizi yakından tanıyan bir arkadaşımız bir olaya nasıl tepki vereceğimizi bazen tahmin edebiliyor. W muzu bulmuş olabiliyor. Biz daha kendi W muzu bilmeden bizimle vakit geçirmiş farkındalığı yüksek biri kendi W muzu söyleyebiliyor.

İki bilgisayar bile aynı verilerle ve aynı sayıda okuma deneyimiyle sonuçta birebir aynı W değerini bulamazken insanında arkadaşının mı, kendinin mi yoksa psikolğununmu verdiği W değerine güvensin bilemiyor. Ve bu sürekli değişen bir değer. Otel seçerken başka, eş seçerken başka, iş seçerken başka bir W değeri.

İdeal W değeri nedir acaba? Düşündüm biraz. 1 acaba ideal mi ? Gerçek değerle 1 i çarpınca gerçeği verirmiş gibi sanki. Bu ideali bulma konusunda çok gerilerde olduğumu farkettim.

Sanırım verdiğim örneklerden bir otelin sahilinde olduğumu tahmin etmişsinizdir. Hepimize W muzu keşfetme ve değiştirebilme gücü diliyorum.